Νέα Υόρκη
Η Νέα Υόρκη (αγγλικά: New York City) -που συχνά αποκαλείται και η Πόλη της Νέας Υόρκης- είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό και πιο πυκνοκατοικημένη πόλη των Ηνωμένων Πολιτείων και ένας από τους πιο πυκνοκατοικημένους αστικούς οικισμούς στον κόσμο.Μία ισχυρή πόλη που ασκεί σημαντική επίδραση στο εμπόριο, την οικονομία, τα μέσα ενημέρωσης, την τέχνη, τη μόδα, την έρευνα, την τεχνολογία, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.Αποτελεί ένα σημαντικό κέντρο για τη διεθνή διπλωματία και έχει περιγραφεί ως η πολιτιστική και οικονομική πρωτεύουσα του κόσμου.Το σύγχρονο όνομά της το έλαβε προς τιμήν του τότε δούκα της ιστορικής πόλης της Αγγλίας, της Υόρκης.
Βρίσκεται σε έναν από τους μεγαλύτερους φυσικούς λιμένες του κόσμου.Αποτελείται από πέντε δήμους, καθένας από τους οποίους είναι μια κομητεία της Νέας Υόρκης Οι πέντε δήμοι -Μπρούκλιν, Κουίνς, Μανχάταν, Μπρονξ και Στάτεν Άιλαντ- ενοποιήθηκαν σε μία ενιαία πόλη το 1898.Με μια απογραφή που πραγματοποιήθηκε το 2013 εκτιμάται ότι ο πληθυσμός της φτάνει τα 8.630.000 , κατανεμημένοι σε μια έκταση μόλις 305 τετραγωνικών μιλίων / 780 τετραγωνικών χιλιομέτρων.Ομιλούνται πάνω από 800 γλώσσες,κανοντάς την, την πιο ποικιλόμορφη -γλωσσικά- πόλη του κόσμου.
Πολλές συνοικίες και μνημεία στην πόλη της Νέας Υόρκης έχουν γίνει γνωστά σε περίπου 62 εκατομμύρια επισκέπτες που δέχεται ετησίως.Αρκετές πηγές την έχουν κατατάξει ως την πιο φωτογραφημένη πόλη στον κόσμο.Η Πλατεία Τάιμς, που έχει ονομαστεί ως το “Σταυροδρόμι του Κόσμου”, είναι κομβικό σημείο στην καρδιά του Μανχάταν που οδηγεί στον δρόμο του Μπρόντγουεϊ , ενώ θεωρείται μια από τις πιο πολυσύχναστες διασταυρώσεις πεζών στον κόσμο, καθώς και ένα σημαντικό κέντρο για την βιομηχανία της ψυχαγωγίας.Ονόματα από γέφυρες, ουρανοξύστες,και πάρκα της πόλης είναι γνωστά σε όλο τον κόσμο. Η οικονομική συνοικία, στην Γουόλ Στριτ στο Κάτω Μανχάταν, έχει χαρακτηριστεί το σημαντικότερο χρηματοοικονομικό κέντρο του κόσμου.Όσον αφορά την εκπαίδευση περιλαμβάνει πάνω από 120 κολέγια και πανεπιστήμια συμπεριλαμβανομένων των Πανεπιστημίου Κολούμπια, Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και Πανεπιστήμιο Ροκεφέλερ,τα οποία έχουν καταταχθεί μέσα στα 35 κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου.
Γεωγραφική θέση
Η Νέα Υόρκη βρίσκεται στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, στα βορειοανατολικά της χώρας. Το κέντρο της πόλης είναι χτισμένο επί της νήσου Μανχάταν στις εκβολές του ποταμού Χάντσον (Hudson) στον Ατλαντικό ωκεανό, με υψόμετρο περίπου 6 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Σήμερα η πόλη έχει επεκταθεί και στις γύρω όχθες του ποταμού Hudson αλλά και ενδότερα αυτών.
Διαμερίσματα
Η Νέα Υόρκη αποτελείται από 5 μεγάλα διαμερίσματα (που ονομάζονται boroughs στα Αγγλικά). Το καθένα απ’ αυτά αποτελεί μια ξεχωριστή κομητεία.
Κουίνς
Το Κουίνς (Queens) είναι η μεγαλύτερη σε έκταση περιοχή της Νέας Υόρκης, με πληθυσμό 2.350.000 κατοίκων περίπου και έκταση 282 τ.χ. Ιδρύθηκε το 1683. Εκεί βρίσκονται και τα 2 μεγάλα αεροδρόμια της Νέας Υόρκης, το La Guardia και το JFK Airport.
Μανχάταν
Στην περιοχή του Μανχάταν κατοικούσαν οι Lenape, από τη γλώσσα των οποίων πήρε την ονομασία της.Το Μανχάταν μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιοχές, το lower Manhattan, το midtown Manhattan και το upper Manhattan. Ως σύνορά του έχει δυτικά τον ποταμό Χαντσον (Hudson River), ανατολικά τον ποταμό Ιστ (East River), νότια τον κόλπο της Νέας Υόρκης και βόρεια τον ποταμό Χάρλεμ (Harlem River),όπου χωρίζεται με την περιοχή του Bronx και την ηπειρωτική χώρα.Το Μανχάταν (Manhattan) έχει περίπου 1.670.000 κατοίκους και έκταση 59 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Eίναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή των Η.Π.Α. με πυκνότητα πληθυσμού 66.940,1 κάτοικοι ανά τετραγωνικό μίλι. Ουσιαστικά αυτή η περιοχή αποτελείται από 4 νησιά συνολικά: το ίδιο το Μανχάταν, που είναι μακράν το μεγαλύτερο από τα 4 νησιά, το μακρόστενο Roosevelt Island, το Ward’s Island και το Governors Island.
Μπρονξ
Το Μπρονξ (Bronx) έχει 1.470.000 κατοίκους και έκταση 108 τ.χ. Είναι το μοναδικό τμήμα της Νέας Υόρκης που βρίσκεται στην ενδοχώρα και όχι πάνω σε νησί. Ονομάστηκε έτσι από έναν Σουηδό μετανάστη, ο οποίος ήταν ο πρώτος άποικος σε αυτή την περιοχή.
Μπρούκλιν
Το Μπρούκλιν (Brooklyn) έχει 2.640.000 κατοίκους και είναι το πολυπληθέστερο τμήμα της Νέας Υόρκης. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομμάτι της πόλης και έχει έκταση 182 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Στάτεν Άιλαντ
Το Στάτεν Άιλαντ (Staten Island) έχει μόνο 500.000 κατοίκους και έκταση 151 τ.χ.
Ιστορία
Ιστορικός πληθυσμός
Έτος Πληθ. ±%
1698 4.937 —
1712 5.840 +18.3%
1723 7.248 +24.1%
1737 10.664 +47.1%
1746 11.717 +9.9%
1756 13.046 +11.3%
1771 21.863 +67.6%
1790 49.401 +126.0%
1800 79.216 +60.4%
1810 119.734 +51.1%
1820 152.056 +27.0%
1830 242.278 +59.3%
1840 391.114 +61.4%
1850 696.115 +78.0%
1860 1.174.779 +68.8%
1870 1.478.103 +25.8%
1880 1.911.698 +29.3%
1890 2.507.414 +31.2%
1900 3.437.202 +37.1%
1910 4.766.883 +38.7%
1920 5.620.048 +17.9%
1930 6.930.446 +23.3%
1940 7.454.995 +7.6%
1950 7.891.957 +5.9%
1960 7.781.984 −1.4%
1970 7.894.862 +1.5%
1980 7.071.639 −10.4%
1990 7.322.564 +3.5%
2000 8.008.288 +9.4%
2010 8.175.133 +2.1%
2015 8.550.405 +4.6%
17ος αιώνας
Οι πρώτες αποστολές στην σημερινή περιοχή της Νέας Υόρκης έγιναν το 1524 και το 1609. Από το 1610 ξεκίνησαν Ολλανδοί έμποροι ένα επικερδές εμπόριο γούνας με τους εκεί κατοικούντες Ινδιάνους. Στις 27. 3. 1614 ιδρύθηκε η εταιρεία των Καινούριων Κάτω Χωρών. Οι πρώτοι άποικοι άρχισαν να φθάνουν στην Νέα Υόρκη το 1624 και ήταν Ολλανδοί. Το 1626 αγοράστηκε το νησί Μανχάταν από τους Ινδιάνους για 24 δολάρια και έτσι εγκαταστάθηκαν περισσότεροι Ολλανδοί. Η νέα αυτή αποικία πήρε το όνομα Νέο Αμστερνταμ. Με το πέρασμα των χρόνων χτίστηκε το πρώτο νοσοκομείο, το πρώτο σχολείο και η πρώτη φυλακή. Το 1652 χτίστηκε, εκεί που σήμερα βρίσκεται η περίφημη Γουόλ Στριτ, ένα προστατευτικό τείχος. Το 1664 η εξουσία πέρασε από τους Ολλανδούς στους Άγγλους, οι οποίοι επιτέθηκαν στην πόλη και την κατέλαβαν αναίμακτα. Τότε μετονομάστηκε σε Νέα Υόρκη προς τιμήν του δούκα της Υόρκης, αδελφού του τότε Βασιλέα της Αγγλίας, ο οποίος και διοικούσε τον Αγγλικό Στόλο. Το 1673 η αποικία πέρασε και πάλι στα χέρια των Ολλανδών, για λίγο όμως , καθώς από το 1674 η Νέα Υόρκη βρέθηκε οριστικά στα χέρια των Άγγλων.
18ος αιώνας
Στον 18ο αιώνα η Νέα Υόρκη συμμετείχε έντονα στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας των Αμερικανών όπου οι Αμερικάνοι αντιστάθηκαν στους Άγγλους και στους φόρους τους. Το 1776 έγινε το κυρίως καταφύγιο του Τζόρτζ Ουάσινγκτον. To 1783 οι τελευταίοι Άγγλοι εγκατέλειψαν την Νέα Υόρκη, καθώς αναγνωρίστηκε η Ανεξαρτησία της Αμερικής. Από το 1788 ως το 1790 η Νέα Υόρκη ήταν η πρωτεύουσα των (τότε) Η.Π.Α. Το 1792 ιδρύθηκε το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
19ος αιώνας
Στις αρχές του 19ου αιώνα η πόλη άρχισε να μεγαλώνει όσο ποτέ πριν. Το 1811 κατασκευάστηκαν σε ολόκληρο το Μανχάταν δρόμοι. Το 1825 εγκαινιάστηκε το κανάλι της λίμνης Ήρι, και έτσι οι Μεγάλες Λίμνες συνδέονταν με την Νέα Υόρκη και τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η Νέα Υόρκη έγινε το επίκεντρο του αμερικανικού κράτους. Στα μέσα του 19ου αιώνα ξεκίνησαν τα σχέδια για ένα μεγάλο κεντρικό πάρκο, το Σέντραλ Παρκ. Το 1866 αυτό το τεράστιο πάρκο ήταν έτοιμο. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αυξήθηκε πάρα πολύ η μετανάστευση στην Νέα Υόρκη. Κυρίως μετανάστευαν Ιρλανδοί, Ιταλοί και Γερμανοί με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Η εγκληματικότητα όμως ήταν μεγάλη και οι συνθήκες ζωής για τους νεοφερμένους αποίκους πολύ άσχημες.
20ός αιώνας
Ήδη στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η Νέα Υόρκη έγινε το κέντρο του διεθνούς εμπορίου και της βιομηχανίας. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, επηρέασε πολύ βαθιά την πόλη (κραχ). Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 25%. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται το 1933. Τότε άρχισαν να χτίζονται οι πρώτοι ουρανοξύστες. Μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο παρατηρήθηκε νέα οικονομική ύφεση. Η μεσαία αστική τάξη μετακινήθηκε στα προάστια και η βιομηχανία παρήκμασε. Στην δεκαετία του 1960 έγιναν έντονες και οι εκδηλώσεις ρατσισμού, κυρίως προς τους Αφροαμερικανούς. Μετά το 1980 άρχισε μία μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Η Γουόλ Στριτ, όπως αποκαλείται το Χρηματιστήριο της πόλης, που εδρεύει στον ομώνυμο δρόμο, έγινε και πάλι παγκόσμια δύναμη. Παράλληλα σημειώθηκε σημαντική μείωση της εγκληματικότητας με τη φιλοσοφία της “μηδενικής ανοχής” του τότε Δημάρχου Τζουλιάνι (Juliani).
21ος αιώνας
Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, η Νέα Υόρκη επλήγη από τρομοκρατικό χτύπημα. Οι Δίδυμοι Πύργοι, το επονομαζόμενο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου (World Trade Center), χτυπήθηκαν από δύο μεγάλα επιβατηγά αεροσκάφη. Το αποτέλεσμα ήταν οι Πύργοι να καταρρεύσουν και να χάσουν την ζωή τους συνολικά 3.000 άνθρωποι.
Πολιτισμός και αξιοθέατα
Η Νέα Υόρκη διαθέτει πολλά αξιοθέατα, μεταξύ των οποίων 500 γκαλερί τέχνης, 150 μουσεία, πάνω από 100 θέατρα, δεκάδες εμπορικά καταστήματα και 17.000 εστιατόρια. Η πόλη θεωρείται ως πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ. Στο Μανχάταν βρίσκονται αποκλειστικά και μόνο πανύψηλοι ουρανοξύστες. Το 1902 χτίστηκε ο πρώτος ουρανοξύστης, ενώ κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα κατασκευάστηκαν ουρανοξύστες γοτθικού και Αρ Ντεκό ρυθμού, όπως το κτήριο της Chrysler το 1930, ενώ το 1931 κατασκευάστηκε το Empire State Building, ψηλότερο κτίριο στο κόσμο για πάνω από 40 χρόνια.
Αναμφίβολα το ορόσημο της Νέας Υόρκης είναι το άγαλμα της ελευθερίας, που το 1886 τοποθετήθηκε στο νησί της Ελευθερίας, νότια του Μανχάταν, ως δώρο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Δημιουργός του ήταν ο γλύπτης Φρεντερίκ Μπαρτολντί (Frédéric Auguste Bartholdi). Άλλα αξιοθέατα είναι η γέφυρα του Μπρούκλιν, το Madison Square Garden, και ο τεράστιος σιδηροδρομικός σταθμός “Grand Central Terminal”, κατασκευασμένος το 1903. Παγκοσμίου φήμης είναι επίσης τα μουσεία Γκούγκενχάιμ (Guggenheim), Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη) και Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ), αλλά υπάρχουν και δεκάδες άλλα αξιόλογα.
ΠΗΓΗ:el.wikipedia.org
