Δημιουργία Κήπων με Μικρές Απαιτήσεις σε Νερό

Σε ποιους απευθύνεται:

Στον κάθε πολίτη που ετοιμάζεται να ανεγείρει νεόδμητη οικοδομή και ψάχνει ιδέες για τη δημιουργία κήπου με μικρές ανάγκες σε νερό και συντήρηση, ή σε κάθε πολίτη που έχει ήδη τον κήπο του αλλά επιθυμεί να τον ανανεώσει με ξηρανθεκτικά φυτά. Ποιοί είναι οι στόχοι:

• ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης νερού στα νοικοκυριά,
• ελαχιστοποίηση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων,
• μεγιστοποίηση της χρήσης ιθαγενών φυτών που απαιτούν λιγότερη φροντίδα με πολλαπλά οφέλη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλων κατάλληλων φυτών που δεν διαταράσσουν τη φυσιογνωμία και το χαρακτήρα του κυπριακού τοπίου και αντέχουν καλύτερα στις κλιματικές αλλαγές.

Η Κύπρος, ως μεσογειακό νησί με θερμά και ξηρά καλοκαίρια, υποφέρει συχνά από μακρές περιόδους ανομβρίας και ως εκ τούτου απαιτείται συνετή και ορθολογική διαχείριση του νερού, ιδιαίτερα όταν αυτό χρησιμοποιείται σε άρδευση κήπων.

Απαιτείται ευαισθησία  και προσοχή στη διαχείριση του νερού άρδευσης, αλλά και σεβασμός στον οικολογικό χαρακτήρα της χώρας μας αποφεύγοντας ακατάλληλους χλοοτάπητες και φυτά με μεγάλες απαιτήσεις σε νερό.

Ιδιαίτερα σήμερα, που οι κλιματικές αλλαγές άρχισαν ήδη να επηρεάζουν μεγάλες περιοχές της Κύπρου, η ανάγκη για τη δημιουργία κήπων προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου μας, με μικρές απαιτήσεις τόσο σε νερό όσο και στη συντήρησή τους, καθίσταται περισσότερο από επιτακτική.

Τέτοιου είδους κήποι,  που βασικός τους στόχος είναι η εξοικονόμηση και η ορθολογικότερη χρήση νερού, είναι οι κήποι με ξηρανθεκτικά φυτά (Xeriscaping). Τα πλεονεκτήματα ενός κήπου με ξηρανθεκτικά φυτά είναι η εξοικονόμηση και η αποδοτική χρήση των υδατικών πόρων, με αποτέλεσμα αφενός τη θετική συμβολή στο υδατικό ισοζύγιο και αφετέρου το μικρότερο οικονομικό κόστος για τα ίδια τα νοικοκυριά.

Επιπλέον, η επιλογή των κατάλληλων φυτών που είναι προσαρμοσμένα στο κλίμα και στα εδάφη της Κύπρου, εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους και περιορίζει τις ανάγκες σε άρδευση ή λίπανση προστατεύοντας τον υδροφόρο ορίζοντα τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Τα φυτά αυτά διαθέτουν μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν αξιοποιώντας και την ελάχιστη διαθέσιμη υγρασία του εδάφους. Είναι πλήρως προσαρμοσμένα στις Μεσογειακές συνθήκες, με φύλλα δερματώδη και με λίγα στόματα στην κάτω επιφάνεια του φύλλου, που σε περιόδους ξηρασίας κλείνουν, περιορίζοντας στο ελάχιστο την απώλεια νερού από το φυτό.

Είδη φυτών που αντέχουν στη ξηρασία και χρειάζονται αραιά ποτίσματα είναι μεταξύ άλλων, αρωματικά με γκρίζο χνούδι, που προστατεύει το φύλλωμα σκιάζοντάς το, παχύφυτα με σαρκώδες φύλλωμα, οι ξηροφυτικοί θάμνοι και τα δένδρα όπως η ελιά, κ.λπ.

Επιπρόσθετα από την επιλογή των κατάλληλων φυτών, οι ακόλουθες απλές πρακτικές στην περιποίηση του κήπου μπορούν να προσφέρουν μεγάλη εξοικονόμηση νερού:

–Τοποθετούμε συστήματα άρδευσης υψηλής αποδοτικότητας (π.χ σταγόνες) για την άρδευση δέντρων / θάμνων και αποφεύγουμε τη χρήση λάστιχου.

–Προγραμματίζουμε την ποσότητα και τη διάρκεια άρδευσης με τη χρήση αυτοματισμού και την προσαρμόζουμε ανάλογα με την περίοδο του έτους.

–Ποτίζουμε νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, όταν η ηλιοφάνεια δεν είναι έντονη, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις απώλειες λόγω εξάτμισης.

–Αποφεύγουμε το συχνό και λίγο πότισμα γιατί ενθαρρύνει την επιφανειακή ανάπτυξη ριζών. Ποτίζουμε πιο αραιά με περισσότερη ποσότητα εκεί όπου το έδαφος το επιτρέπει. Αυτό κάνει τα φυτά πιο ανθεκτικά στην έλλειψη νερού σε ξηρές περιόδους αφού αναγκάζονται να αναπτύξουν βαθύ ριζικό σύστημα.

–Ελέγχουμε τακτικά το αρδευτικό σύστημα και εξοπλισμό για τον έγκαιρο εντοπισμό / επιδιόρθωση και αντικατάσταση τυχόν ελαττωματικών εξαρτημάτων με στόχο τον περιορισμό των απωλειών νερού.

–Μειώνουμε την απώλεια νερού μέσω εξάτμισης, κρατώντας την υγρασία κάτω από την επιφάνεια, εφαρμόζοντας ένα επιφανειακό κάλυμμα προστασίας, όπως η οργανική ύλη (φλοιοί δέντρων) και το χαλίκι. Αυτό το επιφανειακό κάλυμμα μειώνει σημαντικά και τα αγριόχορτα.

–Χρησιμοποιούμε τη μικρότερη δυνατή ποσότητα λιπασμάτων ιδιαίτερα αζωτούχων εκεί όπου οι διαθέσιμες ποσότητες νερού είναι πολύ περιορισμένες και το πότισμα του κήπου θα γίνει με σκοπό και μόνο τη διατήρηση του στη ζωή.

–Αυξάνουμε την οργανική ουσία του χώματος, δημιουργώντας κομπόστα από σωρούς φύλλων και άλλων κλαδεμάτων, αυξάνοντας έτσι την ικανότητα συγκράτησης υγρασίας.

–Απομακρύνουμε τακτικά τα αγριόχορτα, αφού αυτά ανταγωνίζονται τα καλλιεργούμενα φυτά όσον αφορά το διαθέσιμο νερό. Ο περιορισμός των ζιζανίων μπορεί να γίνει με την κάλυψη του εδάφους με διάφορα μέσα όπως για παράδειγμα χαλίκια, πέτρες και υπολείμματα κλαδεμάτων τα οποία επιτρέπουν τη διείσδυση του νερού στο έδαφος περιορίζοντας παράλληλα και την εξάτμιση.

–Κατασκευάζουμε με μετατόπιση χώματος μικρά ανισόπεδα επίπεδα, τοποθετούμε πέτρες ή βράχους οι οποίοι σε συνδυασμό με διάφορα φυτά (π.χ παχύφυτα) θα δώσουν πρόσθετη αξία σε μία επιφάνεια.

–Χρησιμοποιούμε για τα φυτά γλάστρας, πήλινα φυτοδοχεία αντί για πλαστικά, για τον λόγο ότι διατηρούν καλύτερες συνθήκες υγρασίας στο ριζόστρωμα.

–Ανακυκλώνουμε, όπου αυτό είναι δυνατό, το νερό της κατοικίας μας, με την εγκατάσταση συστήματος βιολογικού καθαρισμού για κατοικίες, και το χρησιμοποιούμε για την άρδευση του κήπου μας.

–Κατευθύνουμε το νερό της βροχής από τις υδρορροές σε θάμνους ή δέντρα, μέσω ενός δικτύου συλλογής ομβρίων.

Α. Αρωματικά φυτά όπως η Αρμπαρόριζα, η Αψιθιά το Δενδρολίβανο, το Θυμάρι, η Λεβάντα, η Μαντζουράνα, ο Μάραθος, η Ρίγανη, η Φασκομηλιά. Μπορούν με λίγη συντήρηση να διατηρηθούν στον κήπο και να χρησιμοποιηθούν στην κουζίνα για το πλούσιο άρωμά τους και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Αρμπαρόριζα

Γνωστή ως Κιούλι στην Κύπρο, ανήκει στην οικογένεια των γερανοειδών, φυτεύεται κατά την άνοιξη και ριζώνει πολύ εύκολα. Δεν χρειάζεται συχνό πότισμα αλλά να είναι σε μέρος ηλιόλουστο μερικές ώρες την ημέρα. Φτάνει μέχρι και το ένα μέτρο ύψος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν φράχτης. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική και είναι ένα φυσικό εντομοαπωθητικό.

Αψιθιά

Ξηρόφυτο ποώδες πολυετές φυτό που το ύψος του κυμαίνεται από 20 εκ. έως 1,20 μέτρα. Έχει ελαφρώς αρωματικά φύλλα, ασημένιου-πράσινου χρώματος, τα οποία καλύπτονται από λευκές τρίχες για να μειώνεται η διαπνοή. Τα άνθη του είναι μικρά, κιτρινοπράσινου χρώματος και σχηματίζουν μικρά δισκοειδή κεφάλια (ανθίδια), τα οποία με τη σειρά τους οργανώνονται σε ταξιανθίες. Ανθίζει από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο.

Δεντρολίβανο ή Λασμαρί

Πολυετές φυτό με ύψος που φθάνει το μισό με ένα μέτρο. Τα άνθη του είναι μικρά, με απαλό ως βαθύ μπλε χρώμα. Χρειάζεται ήλιο και πρέπει να ποτίζεται σε αραιά διαστήματα. Είναι πολύ διαδεδομένο σαν συστατικό της κυπριακής κουζίνας.

Θυμάρι

Θαμνώδες φυτό με ύψος που φθάνει τα 30 εκατοστά. Εξαιρετικά ανθεκτικό ιδιαίτερα το αυτοφυές, με μικρές απαιτήσεις σε νερό. Οι αποξηραμένοι ανθοί και τα ξηρά φύλλα χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό σε διάφορα φαγητά.

Λεβάντα

Αειθαλές φυτό που φθάνει σε ύψος τα 80 εκατοστά, με φύλλα λογχοειδή, ασημόγκριζου χρώματος. Ανθίζει από Μάιο έως Νοέμβριο, με άνθη μωβ-γαλάζια, που είναι ιδιαίτερα αρωματικά. Αναπτύσσεται καλά σε όλα τα εδάφη, αρκεί να μη συγκρατούν πολλή υγρασία. Τα αποξηραμένα άνθη χρησιμοποιούνται και σαν αρωματικό για τα ρούχα στις ντουλάπες.

Μαντζουράνα

Φυτό ποώδες με πολλές παραφυάδες, με φύλλα μικρά και μυρωδάτα, συγγενικό της ρίγανης. Τα άνθη της είναι φαιά με λέπια. Ανθίζει από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη μαγειρική, στη ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό.

Μάραθος

Πολυετές θαμνώδες φυτό που φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο. Έχει ελαστικό κορμό και λεπτά κλαδιά που σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Αντέχει στη ξηρασία και ευδοκιμεί σε πετρώδη και άγονα εδάφη. Tα φρέσκα κλωνάρια του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και οι σπόροι του για θρεπτικό αφέψημα.

Ρίγανη

Πολυετές, θαμνώδες φυτό που φθάνει σε ύψος τα 50 εκατοστά, με ξυλώδη κορμό χωρίς ελαστικότητα και με λεπτά κλαδιά που σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες. Ανθίζει από τέλος Ιουνίου μέχρι τέλος Ιουλίου. Αντέχει στη ξηρασία και ευδοκιμεί ακόμη και σε

πετρώδη, άγονα εδάφη. Αρωματικό φυτό που τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για αφέψημα ή καρύκευμα.

Φασκομηλιά ή σπατζιά

Πολυετές, θαμνώδες φυτό που φθάνει σε ύψος το μισό μέτρο. Τα φύλλα του καλύπτονται από χνούδι, είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο έως τον Ιούνιο. Ευδοκιμεί ακόμη και σε πετρώδη, άγονα εδάφη και αντέχει στη ξηρασία. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για αφέψημα ή καρύκευμα.

Διαβάστε Περισσότερα Εδώ: Δωρεάν Οδηγός για τη δημιουργία κήπων με μικρές απαιτήσεις σε νερό